Trong 12 ngày rằm hằng năm, rằm tháng Giêng có vị trí đặc biệt và được coi trọng hơn cả. Từ xa xưa, người Việt đã truyền nhau câu nói: “Cả năm được rằm tháng Bảy, cả thảy được rằm tháng Giêng” hay “Cúng quanh năm không bằng cúng rằm tháng Giêng”, nhấn mạnh tầm quan trọng của ngày này. Khác với những ngày rằm khác, rằm tháng Giêng còn được gọi là Tết Nguyên Tiêu, không chỉ khép lại mùa Tết Nguyên Đán mà còn mở ra một năm mới với hy vọng về may mắn, bình an và phát triển.
Ngày rằm quan trọng bậc nhất trong năm
Giá trị tâm linh và tín ngưỡng
Theo quan niệm Phật giáo, rằm tháng Giêng là một đại lễ có ý nghĩa thiêng liêng. Đây là dịp để Phật tử đến chùa dâng hương, tụng kinh, làm lễ dâng sao giải hạn, cầu mong xua tan điều xấu, đón nhận bình an và phúc lành trong năm mới. Nhiều chùa trên cả nước tổ chức các nghi thức lễ bái, hồi hướng công đức, mong ước cho chúng sinh an vui, thuận lợi. Chính vì vậy, vào ngày này, không gian chùa chiền thường rất đông đúc, thể hiện tín ngưỡng sâu sắc của người Việt.
Ngoài ý nghĩa Phật giáo, rằm tháng Giêng còn gắn liền với truyền thống thờ cúng tổ tiên. Đây là dịp con cháu bày biện mâm cỗ trên bàn thờ gia tiên, bày tỏ lòng hiếu kính và biết ơn, đồng thời cầu mong một năm mới yên ấm, sung túc. Sự kết hợp giữa Phật giáo và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên làm nên nét đặc trưng riêng của ngày rằm đầu năm.
Dấu mốc quan trọng trong đời sống nông nghiệp
Không chỉ mang giá trị tâm linh, rằm tháng Giêng còn đánh dấu bước chuyển trong đời sống sản xuất. Sau những ngày đón Tết, đây là thời điểm người nông dân bắt đầu chuẩn bị cho mùa vụ mới. Trước khi xuống đồng gieo cấy, họ thường làm lễ cúng để tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.
Tổng kết
Rằm tháng Giêng không chỉ là ngày rằm đầu tiên trong năm mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa người Việt. Đó là sự hòa quyện giữa Phật giáo và tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, giữa đời sống tinh thần và lao động sản xuất. Vì thế, từ bao đời nay, người Việt luôn trân trọng ngày này như một dấu mốc quan trọng, mở đầu cho một năm mới tràn đầy may mắn, bình an và thịnh vượng.
